Clusterregisseur versnelt verduurzaming Chemelot

Minister Micky Adriaansens (Economische Zaken en Klimaat) heeft Mark Verheijen benoemd tot clusterregisseur voor Chemelot. Hij gaat de verduurzaming van de industrie versnellen door te sturen op de voortgang van projecten en het oplossen van knelpunten tussen bedrijven, overheden en netbeheerders rondom investeringen in de energie-infrastructuur.

Eindproducten nuttig en noodzakelijk
“De spullen waarin de grondstoffen van Chemelot zitten, zijn nuttig en noodzakelijk”, stelt Mark Verheijen. “Daarom willen we de industrie in Nederland houden. Maar we gaan fossiele grondstoffen vervangen door circulaire als herbruikbaar plastic, afval en biomassa. Mijn rol is: zorgen dat de randvoorwaarden er zijn zodat bedrijven kunnen verduurzamen. Door drie praktische zaken: er moeten besluiten genomen worden zodat bedrijven gestimuleerd worden. Ik wil onderlinge afhankelijkheden blootleggen, hoe werkt het in welke organisatie? En het belangrijkst en ingewikkeldst is het vertrouwen in dit speelveld. Bedrijven zijn doorgaans adaptief, passen hun strategie aan de markt en hun omgeving aan. De overheid verandert voortdurend doelstellingen.”

Hij noemt ook twee kanttekeningen. “Bestuurlijke overleggen zijn belangrijk waarbij governance een hulpmiddel is. Staar je daar niet blind op. En ik wil ervoor zorgen dat we niet gevoelig voor zijwind zijn. De noodzaak voor 380 kV stroom is al vastgesteld in het Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie & Klimaat (MIEK); er is dus niet nog meer data nodig. We hebben besluiten nodig om de basisindustrie in Nederland te verduurzamen. Anders verliezen we deze.”

Delen van infrastructuur
De Nederlandse industrie werkt in vijf geografische regio’s samen: Noord-Nederland, Noordzeekanaalgebied, Rotterdam-Moerdijk, Chemelot en Zeeland-West-Brabant.
Naast schaalvoordelen en het kunnen delen van infrastructuur biedt dit ook grote kansen om de beoogde verduurzaming versneld te realiseren. Daarom zijn er vijf zogenoemde clusterregisseurs benoemd door de minister.

Naast Mark Verheijen zijn dit Tjisse Stelpstra (Noord-Nederland), Ingrid Post (Noordzeekanaalgebied), Cees Oudshoorn (Zeeland) en Anne-Marie Spierings (Rotterdam-Moerdijk). Voor cluster zes (overige industrie in Nederland zoals voedingsmiddelen-, keramiek- en papier- en kartonindustrie) benoemt minister Adriaansens op een later tijdstip ook een regisseur.

Samenwerking met overheden
Een intensievere samenwerking tussen publieke en private partijen is essentieel om de verduurzaming van de industrie te realiseren. Het Nationaal Programma Verduurzaming Industrie geeft die publiek-private samenwerking in belangrijke mate vorm in de zes industrieclusters.

Minister Micky Adriaansens (EZK): “De totale CO2-reductie van 14,5 megaton voor 2030 die nu in zicht is, komt neer op ruim 90% van de doelstellingen voor de grootste industriële uitstoters. Maar de verduurzamingsopgave geldt niet alleen voor de maatwerkbedrijven. We willen graag dat de gehele industrie hier in Nederland de stap van grijs naar groen maakt. Daarom ben ik blij met deze vijf regisseurs. Ze zijn vanaf nu de bruggenbouwers tussen alle betrokken partijen in een cluster, maar ook tussen Den Haag en het cluster. De clusterregisseurs helpen de knelpunten op te lossen.”

Cluster Energiestrategie
In het tweede kwartaal van 2024 leveren Chemelot en de andere clusters ook weer een cluster energiestrategie (CES) op. Op basis van plannen van de industriële bedrijven brengen zij hiermee de noodzaak van energie-infrastructuur in kaart. De clusterregisseurs spelen hierbij een belangrijke rol voor de kwaliteit van de CES. Voor het eerst maken zij gebruik van een zogenoemd landelijk Data Safe House (DSH), waarin gegevens en informatie worden beheerd, waardoor besluitvorming en daarmee het verduurzamingsproces efficiënter wordt.

Chemelot wil in 2050 klimaatneutraal produceren en is inmiddels koploper in Nederland qua vermindering van broeikasgassen, met bijna 50% reductie ten opzichte van het jaar 2000.