COLUMN: ‘Chemelot is Dubai al lang voorbij’

29 december 2023|Nieuws

Het klinkt paradoxaal, maar een duurzame chemische industrie betekent méér chemische industrie. Aangezien bijna alle industriële producten vol zitten met producten uit de chemische industrie, van elektrische auto’s tot de lithografiemachines van ASML, geldt dat ook in het algemeen. Een duurzame industrie betekent méér fabrieken.

Hoe komt dat? De belangrijkste grondstoffen voor de chemische industrie zijn fossiel: aardolie, aardgas en steenkool. Van alle aardolie die wereldwijd geproduceerd wordt, wordt 17% gebruikt als grondstof. Voor aardgas (4%) en steenkool (1%) liggen die percentages veel lager, maar in absolute zin gaat het om enorme hoeveelheden. Als je uitsluitend naar Europa of Nederland kijkt dan spelen aardolie en aardgas een nog veel prominentere rol als grondstof.

Klimaatneutraal produceren
Op de klimaattop in Dubai zijn afspraken gemaakt over het uitfaseren van fossiele energiebronnen, maar er wordt met geen woord gerept over fossiele grondstoffen. Blijkbaar heeft dat nog geen prioriteit. Betekent dit dat we gewoon door kunnen blijven produceren met fossiele grondstoffen, net zoals we ook talloze andere grondstoffen moeten blijven delven, al was het maar voor het opwekken, gebruiken en opslaan van groene stroom? Nee, dat zal niet gebeuren, als we klimaatneutraal willen produceren.

Op de eerste plaats komen er bij de productie op basis van aardolie en aardgas als grondstof broeikasgassen vrij, die in die grondstoffen zitten. Vervolgens worden uit aardolie vooral kunststoffen geproduceerd en als die aan het einde van hun levensduur verbrand worden komen er ook nog eens heel veel broeikasgassen vrij. Afvalverbrandingsinstallaties draaien dus in feite vooral op olie, alleen hebben die tijdelijk de vorm aangenomen van allerlei nuttige producten. Afvalverbrandingsinstallaties zijn dus in zekere zin hét symbool van de klassieke lineaire economie, waar we fossiele delfstoffen verbranden, met alle gevolgen van dien. We moeten er vanaf.

Ingrijpende grondstoftransitie
Daar komt de paradox om de hoek kijken. Als we de producten uit de chemische industrie willen blijven gebruiken (en geloof me, dat willen we als we ons welvaartsniveau willen handhaven), dan zullen we de alternatieven voor aardolie en aardgas als grondstof zelf moeten gaan produceren, vandaar dat er meer industrie nodig is. Daarvoor zijn twee routes: het hergebruiken van afval dat nu naar de afvalverbranding gaat (twee vliegen in één klap!) en het gebruik van biomassa. Dat vergt wel nog een groot aantal technologische innovaties, dat vergt vele miljarden euro’s en dat vergt enorme logistieke aanpassingen. Deze grondstoftransitie is zeker zo ingrijpend als de energietransitie, maar krijgt veel minder aandacht. In Dubai werd er dus niet of nauwelijks over gesproken.

Ideale locatie
Op Chemelot staat de grondstoftransitie wel centraal. Chemelot is de meest ideale plek voor de grondstoftransitie, vanwege het grootschalige gebruik van aardolie en aardgas als grondstof en vanwege de enorme integratie van de bedrijven onderling. In de Chemelot strategie staat het binnenhalen van bedrijven die ons helpen bij de grondstoftransitie dan ook met stip op één. Dat betekent ook dat we weten wat we niet willen. We weigeren heel wat bedrijven die zich graag op Chemelot zouden willen vestigen, maar die ons niet of onvoldoende helpen bij de grondstoftransitie.

Er lopen inmiddels al een flink aantal hele grote projecten:

  • SPEAR (joint venture tussen SABIC en Plastic Energy), voor de chemische recycling van gemengd plastic consumenten afval,
  • RWE/FUREC, voor de vergassing van gemengd huishoudelijke restafval,
  • Black Bear Carbon, voor de chemische recycling van gebruikte autobanden,
  • Syclus, voor de productie van etheen uit biomassa.
  • In 2023 konden we Uniper aan deze lijst toevoegen. Deze Duitse multinational heeft aangekondigd te onderzoeken of er een fabriek voor de vergassing van afvalhout op Chemelot gebouwd kan worden.

Al deze investeringen tellen op tot miljarden. Daarnaast zijn we in gesprek met tientallen andere bedrijven voor wie Chemelot de ideale locatiekeuze is. We hopen dat daarvan in 2024 een aantal concreet aangekondigd kunnen worden.

Groene stroom
Hoe zit het met de energietransitie op Chemelot? Het gaat uitstekend. Inmiddels is 2/3 van ons stroomverbruik groen via contracten voor stroom uit wind op zee en het IJsselmeer en zonnestroom. Dit aandeel groeit gestaag verder. 

De klimaattop in Dubai was voor Chemelot een achterhoedegevecht. Wij kijken al veel verder dan energie, wij kijken ook naar grondstoffen en ook daar maken we grote stappen.
 

Foto credits: Eline Dabekaussen